Mdhibiti na Mkaguzi Mkuu wa Hesabu za Serikali Dkt.Charles Kichere wiki hii alisoma ripoti ya ukaguzi mbele ya waandishi wa habari mjini Dodoma uliko mji mkuu wa Tanzania.
Katika taarifa aliyoisoma aliibua maswala kadhaa ambayo yanaonyesha upotevu mkubwa wa fedha za umma na baada ya kutoa ripoti hiyo ambayo iliwaacha wananchi mbalimbali wakiwa vinywa wazi huku wakijiuliza maswali mengi yasiyo na majibu juu ya matumizi mabaya ya fedha za umma, upotezaji mkubwa wa umma fedha na ufisadi walipa kodi wa kukusudia.
Kupoteza pesa zilizopotea kulingana na ripoti ya CAG
Katika ripoti hiyo iliyotolewa na CAG inaonyesha kuwa pesa nyingi serikalini zinatumika bila kufuata taratibu zilizowekwa na serikali na hasara anuwai zimeonyesha maeneo mengi yanaonekana kuwa na kasoro hizo na baadhi ya maeneo hayo ni kama ifuatavyo;
NDEGE
Shirika la ndege la Tanzania (ATCL) limeendelea kuonekana kupotea tangu kufufuka kwake, kwani kupitia ripoti ya CAG, Shirika la ndege la Tanzania kwa miaka mitano (5) limekuwa likifanya kazi kwa kupoteza hasara zaidi ya bilioni 153.542.
Wakati mnamo 2019/2020 shirika linafanya kazi kwa hasara ya zaidi ya bilioni 60.
CAG ameongeza kuwa Shirika la ndege la Tanzania katika bodi ya wakurugenzi wake halina mtaalam hata mmoja wa anga.
Mradi wa kisasa wa reli (SGR) unaoendelea kujengwa unaonekana kugharimu serikali zaidi ya bilioni 35 kwa sababu ya kuwa na wafanyikazi zaidi ya 1538 katika mradi huo kutoka nje ya nchi na wote hawana leseni.
Maelezo ya video,
Tanzania inajenga reli mpya ambayo itaunganisha nchi jirani
Kwa hivyo imeonekana kuwa kati ya wafanyikazi 2,408 ambao kati yao 1538 ni raia wa kigeni wasio na vibali vya kufanya kazi nchini Tanzania.
utalii
Sekta muhimu katika uchumi wa Tanzania ambayo ni tasnia ya utalii imeonyesha kupitia ripoti ya CAG kwamba kumekuwa na upotezaji mkubwa wa fedha haswa kwa kufanya malipo ambayo hayazingatii kanuni za serikali.
Katika ripoti hiyo waziri wa zamani wa wizara hiyo DKT. Kigwangwala ametajwa na CAG moja kwa moja kama mshirika mkuu wa upotezaji wa fedha.
Utalii wa Tanzania unaendelea kukua
bandari
CAG amebaini kuwa kuna ubadhirifu mkubwa wa fedha za umma katika bandari ya Dar es Salaam ambapo hatua kadhaa tayari zimechukuliwa ambapo Mkurugenzi Mtendaji wa zamani wa bandari alisimamishwa kazi na Rais wa Tanzania kuruhusu uchunguzi wa ufisadi wa zaidi ya bilioni 3.7 lakini CAG amesema kuwa bado kuna mabilioni makubwa ya ubadhirifu na uchunguzi bado unaendelea.
Makusanyo kupitia ripoti ya CAG yalionyesha kuwa makusanyo zaidi ya bilioni 18 katika wilaya 135 hayakupitia benki na kwa hivyo pesa hizi zinaweza kuingia mifukoni mwa watu walio na nyadhifa serikalini.
Madai ya wafanyakazi; Ripoti hiyo inaonyesha kuwa kuna madai ya zaidi ya wafanyikazi bilioni 331.52 katika taasisi 80 za serikali kuu.
Maswali magumu ya kujiuliza kupitia Ripoti ya CAG
Waziri wa fedha alikuwa wapi wakati wa kupoteza pesa hizi?
Je! Ni hatua gani zilichukuliwa dhidi ya hawa wabadhirifu kupitia mashirika ya kupambana na rushwa kama vile TAKUKURU?
Je, makatibu wakuu wa wizara hizo, kuanzia wizara ya fedha na wahasibu wakuu wa wizara hizi walifanya nini katika mende aliyetambuliwa na CAG katika ripoti yake?
Hayati Dkt. John Pombe Magufuli aliwahi kusema katika utawala wake hakutakuwa na upotezaji wa fedha za umma. Nani katika kesi hii anapaswa kupiga kengele ya paka?
Je! Wanaamini nani sasa hivi katika usimamizi wa fedha za umma dhidi ya ubadhirifu na ufisadi?
Je! Ni mwarobaini wa 'mende' uliotambuliwa na CAG
Viongozi waliotajwa katika ripoti ya CAG wanapaswa kusimamishwa kazi mara moja, kukamatwa na kufikishwa mahakamani, haswa katika korti yenye ufisadi, na mahali watakapoonekana kuhusika katika upotezaji wa fedha, hatua za kisheria zitachukuliwa dhidi yao na mali zao kuwa somo na mafundisho. kwa viongozi wote.
Tume maalum zimeundwa kuchunguza mapungufu yote katika miradi mikubwa inayoendelea hivi sasa kama SGR, ATCL, Bwawa la Kuosha Umeme kuzuia upotevu wa fedha za serikali.
Sheria za ununuzi serikalini pia ni jambo lingine la kutafakari kwani inaonekana kuna mianya mingi ya ufisadi kupitia sheria za ununuzi ambazo tunazo sasa.
Maboresho ya haraka katika taasisi za serikali; na ripoti ya CAG ni wazi kabisa kuwa taasisi za serikali sio sawa kwamba kuna upotezaji mkubwa wa kifedha.
Mfano ni shirika la ndege (ATCL) kwa kukosekana kwa mtaalam wa anga.
Ikiwa Tanzania inaweza kuwa na taasisi imara tutazuia ufisadi na upotezaji mkubwa wa kifedha, ambao sasa unaonekana kupitia taasisi hizi.
Kutowapa nafasi za uongozi, wala kugombea watu wote wanaohusika katika matumizi mabaya ya fedha za umma.
Hii itasaidia kurudisha nidhamu ya matumizi na ununuzi kupitia fedha za umma.
Mifumo ya ukusanyaji wa mapato inahitaji kuzingatiwa, haswa katika ngazi za wilaya, manispaa na halmashauri, kwani inaonekana kuna uhaba mkubwa wa pesa za walipa kodi wa Tanzania.
Ripoti ya CAG inaonyesha kuwa kuna hasara bilioni 18 kupitia kiwango cha wilaya na kuna uwezekano wa hasara kuwa kubwa zaidi kwa maana kwamba mfumo wa ukusanyaji wa mapato ni uchunguzi kamili katika ngazi hizo.
Kuruhusu vyombo vya habari kutekeleza majukumu yake kwa uhuru na bila kizuizi kwani hii itamwezesha hata rais kugundua vitendo viovu au njama za ufisadi dhidi ya mali ya umma. Wacha tukumbuke jinsi ESCROW na RICHMOND kwamba media ilizua maswala mengi na kuisaidia serikali kushughulikia shida hiyo.
Mikataba yote ya serikali inapaswa kupitishwa kuwa sheria inayopaswa kupelekwa bungeni kwanza na kujadiliwa kabla ya kutiwa saini. Hii itazuia nia mbaya ya maafisa wakuu wa serikali kufanya ufisadi na kuwa na mikataba mibaya inayolisababishia taifa hasara.
Kupitia ripoti ya CAG ni muhimu kwa Rais kukagua watu anaowateua kushika nyadhifa mbali mbali za serikali kwani wengi wao ni wale ambao kwa namna moja au nyingine wanahusika katika upotezaji huu mkubwa wa fedha za umma.
Kwa hivyo ni bora kutafuta sifa za nyongeza kuliko kuangalia tu uzoefu na viwango vya elimu.
Sasa, angalia kwa karibu uadilifu wa mtu anayemteua kushika nyadhifa fulani serikalini ili kuepusha kashfa kama hizo kama inavyoonekana katika ripoti ya CAG ya 2019/2020.
Post a Comment